Nâmık Açıkgöz yıllardır, metinleri dönemlere, tür ve şekillere ayırmanın yanlışlığına dikkat çeker ve ayrıştırarak anlamaya çalışmanın bir ilkellik olduğunu; bu tavrın 19.yüzyıl kaba pozitivizminin kötü bir sonucu olduğunu söyler dururdu. Meselâ, Türk Edebiyatı için, Orhun Âbidelerindeki ilk cümleden, şu anda yazılmakta olan cümleye kadar Türk Edebiyatının bir bütün olduğunu, İslamiyetten Önceki Türk Edebiyatı, Divan Edebiyatı, Yeni Türk Edebiyatı, Halk Edebiyatı gibi dönem tasniflerinin; gazel, kaside, rübai, mesnevi, hikâye, roman, şiir gibi tür ve şekil tasniflerini eleştirirdi. Bu ayrışma, tasnif ve buna göre düzenlenen branşlaşma konusunda Arif Nihat Asya’nın “Bırak şu branşlaşmayı!... İşe yaramayan zekâları işe yarar hâle getirdi!..” cümlelerini tekrar eder; Paul Feyerabend’in, “Uzmanlaşma, bir konuda çok şey bilen ama pek çok konuda hiçbir şey bilmeyen adam yetiştirmektir.” Cümlesine katıldığını belirtirdi. Ayrıca, tüm kültürel alanların birbirleriyle iç içe geçmiş büyük bir insanlık kültürünün şubeleri olduğunu söyler; edebiyatla ilgilenen birinin mimari, resim, fotoğraf ve sinema ile de ilgilenmesi gerektiğini vurgulardı. Yani, bunları, malzeme farklılıkları olmakla birlikte, aynı mantalitenin ürettiği görünüşler olarak değerlendirirdi.

2004 yılında Ümral Deveci, Doktorasını bitirip Muğla Üniversitesi’ne döndüğünde, edebiyatta tür, şekil, dönem gibi bir ayrımın sınırlayıcı olduğunu, bunların tamamının “metin” olduğunu ve okunma şekillerinin aynı olduğunu söyleyip her tür ve dönemden metinlerini incelemeye başladı. Kâğıt üzerinde “Türk Halk Edebiyatçısı” olduğu yazılıysa da, o, halk, yeni, klasik Türk Edebiyatı metinleriyle uğraşmaya başladı. Bir de, yazılış macerasına şâhit olduğu Prof. Dr. V. Doğan Günay’ın “Metin Bilgisi” kitabını getirdi.

Her şey netleşmeye başlamıştı…

Nâmık Açıkgöz’ün yıllardır dile getirdiği dertlerle Ümral Deveci’nin söyleyip yaptıkları ve Doğan Günay’ın yazdıkları birbirlerine yakındı.

2005 yılı başında Muğla Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yardımcı Doçentlik ilanına, Dr. A. Cüneyt Issı başvurdu. Yayınları, Nâmık Açıkgöz’ün dikkatini çekti. Cüneyt Issı’nın deneme dersindeki tavırları, metne bakışındaki farklılık önemliydi; bu hoca Bölüme kazandırılmalıydı. İlana başvuran iki aday vardı ama tercih, daha önce hiç tanışılmadığı halde, Cüneyt Issı’dan yana yapıldı.

Cüneyt Issı da Bölüm’e katılınca, metin konusundaki görüş zenginliği iyice artmış oldu. O da, o bildik statik yöntemlerden uzak duruyor, yeni bakış açıları ve dikkatlerle metinlerin nabzını dinlemeye çalışıyordu.

Bir süre sonra, konuşup tartıştığımız hususların kurumsallaşması gündeme geldi. Önce Ümral Deveci, ortaya “Muğla Üniversitesi Metinbilim Araştırma ve Uygulama Merkezi” açma fikrini attı. İki yıl kadar Merkez kurmakla uğraşıldı. Yönetmelik hazırlandı; gerekli evrak tanzim edildi ve iş demlenmeye bırakıldı. Demlenme esnasında anlaşıldı ki, Türkiye’deki mevcut üniversite anlayışıyla, amaçlanan hedefe ulaşmak imkânsızdı. Bu durum bir süre, tartışıldı.  2009 yılı başlarında,  Nâmık Açıkgöz, dernek kurma fikrini ortaya attı. Bu fikir, Nâmık Açıkgöz, A. Cüneyt Issı, Ümral Deveci, Çiğdem Pala Mull, Serap İncidağı, Ferda Zambak ve Kubilay Ünsal arasında tartışıldı. Ve dernek kurma fikri benimsendi. Bu arada A. Cüneyt Issı 2008 güz yarıyılında Muğla Üniversitesi Metinbilim Topluluğunu kurarak konuya öğrencileri de dahil etti. 2009 yılı Mart ayında da Ümral Deveci, Facebook’ta “Metinbilim Evreni Grubu”nu kurdu. İlk faaliyetler bu topluluk ve grupla yapıldı.

2008-2009  Eğitim-Öğretim yılı sona erip vakit de bollaşınca, dernek tüzüğüne son şekli verildi ve 30 Haziran 2009 günü “Metinbilim Enstitüsü Derneği” kuruluş dilekçesi, Kurucu Başkan Ümral Deveci başkanlığında, yapılan bir ziyaretle Muğla Valiliğine verilerek dernek kurulmuş oldu.

Metinbilim Enstitüsü Derneği, metinbilimi alanında dünyada ilk sivil oluşumdur ve kurmaca yahut kurmaca olmayan metinler üzerinde bilimsel faaliyetler gerçekleştirmek amacıyla kurulmuştur. Adından da anlaşılacağı üzere, dernek aynı zamanda bir enstitü gibi faaliyet gösterip metinbilimiyle ilgili görüş ve bilgiler üretmek amacıyla muhtelif çalışmalar düzenleyecektir. Metinbilim Enstitüsü Derneğinin çalışma alanında edebiyat, sinema, fotoğraf, mimari, resim, heykel gibi sanat dalları; sosyoloji, felsefe, tarih, antropoloji, matematik, etnoloji, filoloji gibi bilim dalları yer alacaktır.

Metinbilim Enstitüsü Derneği, yukarıdaki amaçları gerçekleştirmek üzere ulusal ve uluslar arası sempozyum, panel, kongre, konferans, çalıştay, etkin / yaratıcı yazarlık kursları, sergi ve gösteriler düzenleyecek, alanla ilgili görsel veya yazılı yayınlar yapacaktır. Sizlerin de katkılarıyla faaliyetlerimizin zenginleşip süreklilik kazanacağına inanıyoruz.